มดลูกถือเป็นหนึ่งในอวัยวะสำคัญของฝ่ายหญิงที่ใช้สำหรับเจริญพันธุ์ ฝ่ายหญิงจึงจำเป็นต้องดูแลสุขภาพทั้งร่างกายและจิตใจให้ดี อาหารบำรุงมดลูกของฝ่ายหญิงก่อนตั้งครรภ์ นับเป็นหนึ่งในตัวช่วยเพิ่มโอกาสการตั้งครรภ์และยังนับว่าเป็นวิตามินบำรุงไข่กับมดลูก ที่ปัจจุบันคนอยากมีลูกนิยมเลือกทานกันเป็นจำนวนมาก
สำหรับใครที่กำลังเริ่มอยากดูแลตัวเองและกำลังมองหาตัวช่วยบำรุงมดลูก BeyondIVF ศูนย์รักษาผู้มีบุตรยาก เราได้รวบรวมแนวทางการเลือกทานอาหารบำรุงมดลูกมาให้คุณในบทความนี้แล้ว
ตอบคำถาม : อาหารบํารุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์สำคัญอย่างไร มีอะไรบ้าง ?
- อาหารบำรุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์ช่วยเตรียมความพร้อมให้ฝ่ายหญิงมีแนวโน้มตั้งครรภ์ได้ง่ายขึ้น ด้วยการบำรุงมดลูกและรังไข่ให้แข็งแรง มีสภาพสมบูรณ์มากที่สุด
- การทานอาหารบำรุงมดลูกและรังไข่จะช่วยลดความเสี่ยงการเกิดภาวะแท้ง การคลอดบุตรก่อนกำหนด ตลอดจนเพิ่มโอกาสการตั้งครรภ์แก่ผู้ประสบภาวะมีบุตรยากได้
- อาหารบำรุงมดลูกที่ช่วยกระตุ้นการตกไข่ ปรับสมดุลฮอร์โมนฝ่ายหญิง และเสริมสร้างแคลเซียมให้กับร่างกายควรประกอบไปด้วยแร่ธาตุสังกะสี, โอเมก้า 3, วิตามิน, ธาตุเหล็ก และโปรตีน
- อาหารบำรุงรังไข่และมดลูกที่ช่วยเพิ่มโอกาสการตั้งครรภ์และหาทานได้ง่าย ได้แก่ เมล็ดฟักทอง, ถั่ว, ไข่, นมสด, ผักโขม, งาดำ, ผลไม้ตระกูลเบอร์รี่ เป็นต้น
- ผู้วางแผนมีบุตรควรรับประทานอาหารบำรุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์ควบคู่ไปกับการปฏิบัติตามวิธีดูแลมดลูก ได้แก่ ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เพิ่มความแข็งแรงด้วยการนวดมดลูก
- ผู้วางแผนมีบุตรควรหลีกเลี่ยงการยกของหนักและควรควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ที่เหมาะสมเพื่อป้องกันการเกิดภาวะมดลูกหย่อน
อาหารบํารุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์ มีอะไรบ้าง?
- หอยนางรม ผู้ประสบภาวะมีบุตรยากหรือผู้ที่กำลังมองหาอาหารบํารุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์เหมาะที่จะทาน เพราะอุดมไปด้วยแร่ธาตุสังกะสี ช่วยกระตุ้นการผลิตไข่ที่มีคุณภาพ โดยควรรับประทานก่อนวันไข่ตก
- แซลมอน ถือเป็นแหล่งโปรตีนสำคัญอย่างโอเมก้า 3, สังกะสี, ธาตุเหล็ก และวิตามิน B12 นอกจากเป็นอาหารบำรุงมดลูกและรังไข่แล้วยังปรับสมดุลฮอร์โมนฝ่ายหญิงและช่วยในเรื่องระบบขับถ่ายด้วย
- เมล็ดฟักทอง ประกอบไปด้วยแร่ธาตุสังกะสีที่ช่วยลดโอกาสแท้งระหว่างตั้งครรภ์ เป็นอาหารบำรุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์ให้แข็งแรง รวมถึงมีกรดไขมันโอเมก้า 3 กับธาตุเหล็ก โดยธาตุเหล็กที่ได้จากพืชนั้นร่างกายจะสามารถดูดซึมได้ดีกว่าธาตุเหล็กที่ได้จากสัตว์
- ผักโขม ผักใบเขียวที่มีโฟเลตสูง โฟเลตมีความจำเป็นอย่างยิ่งต่อการตั้งครรภ์ เพราะช่วยป้องกันความเสี่ยงการตั้งครรภ์ผิดปกติ ตลอดจนช่วยกระตุ้นร่างกายให้เกิดการตั้งครรภ์ได้ง่ายยิ่งขึ้น นอกจากนี้ การรับประทานผักใบเขียวเป็นประจำยังช่วยให้ร่างกายได้รับเส้นใยอาหารอย่างเพียงพอ ทำให้ขับถ่ายสะดวก
- หน่อไม้ฝรั่ง อาหารบำรุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์ที่มีไนอะซินและวิตามินบี 3 ซึ่งดีต่อระบบไหลเวียนโลหิต บำรุงกระดูกให้แข็งแรง และช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือด
- ถั่ว เหมาะสำหรับฝ่ายหญิงที่ต้องการบำรุงมดลูก เพราะโปรตีนจากถั่วต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นถั่วเหลือง, ถั่วแดง, ถั่วปากอ้า, ถั่วพู หรือถั่วแขก ต่างเป็นแหล่งอาหารที่มีโปรตีนและธาตุเหล็กสูง จึงช่วยผลิตไข่ที่มีคุณภาพทำให้เพิ่มโอกาสการตั้งครรภ์ รวมถึงลดโอกาสเกิดเนื้องอกในมดลูกได้ หากใครที่กำลังวางแผนตั้งครรภ์อยู่แนะนำให้เลือกทานอาหารบำรุงมดลูกชนิดนี้เพื่อบำรุงมดลูกให้แข็งแรง
- ผลไม้ตระกูลเบอร์รี่ สุดยอดอาหารบำรุงมดลูกที่เต็มไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ โดยเฉพาะวิตามินซีที่ช่วยให้เซลล์ในร่างกายซ่อมแซมตัวเองจากโรคต่าง ๆ ตลอดจนบำรุงและเพิ่มประสิทธิภาพในการเจริญพันธุ์ของฝ่ายหญิงอีกด้วย เบอร์รี่ต่าง ๆ จึงเป็นอาหารบํารุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์ที่มีประโยชน์อย่างมาก
- อาโวคาโด เป็นกลุ่มผลไม้ที่เป็นไขมันดีต่อร่างกายและช่วยสร้างสมดุลแก่ฮอร์โมนของฝ่ายหญิง ป้องกันภาวะมีบุตรยาก เรียกได้ว่าเป็นอาหารบำรุงไข่และมดลูกให้ฝ่ายหญิงมีความพร้อมในการตั้งครรภ์
- ไข่ เป็นอาหารบำรุงมดลูกและรังไข่ให้พร้อมสำหรับการตั้งครรภ์ ซึ่งประกอบไปด้วยโปรตีน, วิตามิน B1, วิตามินB2, แคลเซียม และธาตุเหล็ก ผู้ที่วางแผนการตั้งครรภ์ควรทานไข่ทุกวัน โดยเฉพาะไข่เป็ด วันละ 1 ฟอง นอกจากนี้ ไข่ยังเป็นแหล่งสารอาหารที่ช่วยบำรุงสมอง ลดการเกิดโรคหลอดเลือดและหัวใจ หากรับประทานไข่ในปริมาณที่เหมาะสมยังช่วยควบคุมระดับคอเลสเตอรอลได้อีกด้วย เป็นอาหารบำรุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์ที่ทานง่ายและหาทานได้สะดวก
- งาดำ การทานงาดำอย่างน้อย วันละ 3-4 ช้อนชาเป็นประจำมีส่วนช่วยแก้ปัญหาโรคนอนไม่หลับ ช่วยทำให้สมองผ่อนคลาย และเสริมสร้างแคลเซียมแก่ร่างกายได้เป็นอย่างดี หากนอนหลับพักผ่อนเพียงพอจะส่งผลให้ฮอร์โมนในร่างกายก็ทำงานปกติ นับเป็นอีกหนึ่งอาหารบำรุงไข่และมดลูกให้แข็งแรงเตรียมความพร้อมสำหรับมีบุตร ยิ่งรับประทานระหว่างตั้งครรภ์ก็ยิ่งส่งผลดีต่อทารกในครรภ์อีกด้วย
- มะเขือเทศ เป็นอาหารบำรุงมดลูกกับรังไข่ที่เพิ่มโอกาสการตั้งครรภ์ให้สมบูรณ์มากขึ้น ด้วยสารอาหารสำคัญที่ช่วยต่อต้านอนุมูลอิสระอย่าง “ไลโคปีน” (Lycopene) พร้อมช่วยยับยั้งการสร้างเม็ดสีเมลานินในร่างกาย ทำให้ลดรอยหมองคล้ำ มอบผิวให้อิ่มน้ำสุขภาพดี
- น้ำเต้าหู้ น้ำเต้าหู้ทำมาจากถั่วเหลืองที่มีโปรตีนสูง หากดื่มนํ้าเต้าหู้หรือนมถั่วเหลืองเป็นประจำ ยิ่งมีส่วนช่วยเพิ่มโอกาสการตั้งครรภ์สูงตามไปด้วย นอกจากนี้ น้ำเต้าหู้ยังเป็นอาหารบำรุงมดลูกที่เหมาะสำหรับดื่มในช่วงตั้งครรภ์ได้เช่นกัน เพราะจะช่วยเสริมโปรตีนให้กับทารกในครรภ์ ลดโอกาสเสี่ยงต่อการแพ้นมวัว และเสริมสร้างกล้ามเนื้อให้กับร่างกายคุณแม่
- กล้วยหอม อีกหนึ่งอาหารบํารุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์ที่ให้พลังงานสูง เต็มไปด้วยโพแทสเซียม, วิตามินบี 6, เกลือแร่, กลูโคส และกากใยที่ช่วยเรื่องระบบขับถ่าย ปรับการทำงานของระบบประสาทกับกล้ามเนื้อ เป็นอาหารที่สามารถรับประทานได้ทุกช่วงเวลาและอิ่มท้องนาน
- นมสด เป็นอาหารบำรุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์ที่มีโปรตีนและแคลเซียมสูง ซึ่งช่วยกระตุ้นการตกไข่และเสริมสร้างให้มดลูกแข็งแรง เหมาะสำหรับคนที่ประสบปัญหาการตกไข่โดยเฉพาะผู้หญิงที่ผอมหรือมีนํ้าหนักน้อย
- น้ำมะกรูด หนึ่งในอาหารบำรุงมดลูกที่มีคุณสมบัติกระตุ้นการไหลเวียนของโลหิต ซึ่งมีส่วนช่วยปรับสมดุลฮอร์โมนและรอบเดือนให้เป็นปกติ อีกทั้งยังเป็นสมุนไพรบำรุงมดลูกและรังไข่เพื่อให้ตัวอ่อนเกิดการฝังตัวง่ายขึ้น โดยน้ำมะกรูดมีส่วนประกอบของวิตามินซีที่เสริมสร้างภูมิคุ้มกันร่างกายให้แข็งแรงอีกด้วย
บํารุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์สำคัญอย่างไร
สิ่งสำคัญอันดับต้น ๆ ของผู้ที่เตรียมตั้งครรภ์ หรือผู้ที่กำลังวางแผนมีลูกก็คือ การบำรุงมดลูกให้แข็งแรงและสมบูรณ์เพื่อเตรียมความพร้อมสู่การเจริญพันธุ์มากขึ้น ด้วยการออกกำลังกาย พักผ่อนให้เพียงพอ และรับประทานอาหารที่มีประโยชน์อย่างอาหารบำรุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์ เมื่อมดลูกแข็งแรงจะยิ่งช่วยเพิ่มโอกาสให้ตัวอ่อนฝังตัวในมดลูกได้ดีขึ้น ซึ่งหมายความว่าจะช่วยเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์สูงขึ้นด้วยเช่นกัน
นอกจากนี้ การทานอาหารบำรุงมดลูกและรังไข่ยังช่วยลดความเสี่ยงการเกิดภาวะแท้ง การคลอดบุตรก่อนกำหนด ตลอดจนผู้ประสบภาวะมีบุตรยาก สำหรับใครที่อยู่ในช่วงเตรียมตั้งครรภ์ก็สามารถปรึกษาแพทย์ผู้ชำนาญการเพื่อแนะนำอาหารบำรุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการกินให้เหมาะสมกับแต่ละบุคคล
อยากมีมดลูกแข็งแรงนอกจากอาหารบำรุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์ มีวิธีดูแลมดลูกแบบไหนอีกบ้าง?
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
นอกจากอาหารบำรุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์แล้ว การออกกำลังกายก็เป็นหนึ่งในวิธีดูแลมดลูกเช่นกัน การมีสุขภาพที่ดีก็ต้องควบคู่กับการออกกำลังกาย และการออกกำลังกายยังส่งผลดีต่อมดลูกให้แข็งแรงมากขึ้นอีกด้วย การออกกำลังกายที่แนะนำ ได้แก่ ว่ายน้ำ, โยคะ, แอโรบิก รวมไปถึงการบริหารอุ้งเชิงกราง จะเป็นการขมิบค้างไว้ประมาณ 5 วินาที สลับกับผ่อนคลาย 5 วินาที ทำแบบนี้ได้เรื่อย ๆ ตามที่เราสะดวก
- นวดเพิ่มความแข็งแรงของมดลูก
การนวดเพื่อเพิ่มแข็งแรงให้มดลูกควบคู่ไปกับการทานอาหารบำรุงก่อนตั้งครรภ์นั้น เป็นการนวดเพื่อให้เลือดไหลเวียนไปเลี้ยงมดลูก ท่อนำไข่ และรังไข่ได้ดียิ่งขึ้น เพราะเป็นการช่วยเพิ่มออกซิเจนในกระแสเลือด ส่งผลให้กล้ามเนื้อมดลูกแข็งแรง จึงสามารถรองรับตัวอ่อนที่เกิดจากการปฏิสนธิได้ เมื่อท่อนำไข่เคลื่อนไหวดีก็จะเพิ่มโอกาสการผสมระหว่างไข่กับอสุจิที่เกิดขึ้นในท่อรังไข่สูงขึ้น ช่วยให้มดลูกสามารถบีบไล่เลือดประจำเดือนได้ดี ลดอาการปวดประจำเดือน และช่วยขับสารพิษของเสียหรือของตกค้างที่อยู่ในโพรงมดลูกออกได้อีกด้วย
- ตรวจสุขภาพเป็นประจำ
ฝ่ายหญิงที่อยู่ในช่วงทานอาหารบำรุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์หรือวางแผนตั้งครรภ์ควรตรวจภายในและตรวจสุขภาพเป็นประจำทุกปี เพราะโรคบางโรคอาจไม่แสดงอาการในช่วงแรก ๆ แต่จะแสดงอาการออกมาในระดับขั้นรุนแรงแล้วซึ่งทำให้ยากต่อการรักษา โดยทั่วไปการตรวจภายในจะตรวจร่างกายเพื่อหาโรคต่าง ๆ ดังนี้
- ตรวจคัดกรองความเสี่ยงมะเร็งปากมดลูก
- ตรวจหาโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เช่น โรคหนองในแท้, โรคหนองในเทียม, โรคเริม, โรคพยาธิในช่องคลอดจากการติดเชื้อ หรือโรคติดเชื้อไวรัสเอชพีวี (HPV)
- ตรวจหาการติดเชื้อในช่องคลอด เช่น การติดเชื้อรา หรือแบคทีเรีย
- ตรวจและหาสาเหตุความผิดปกติของมดลูก เช่น ภาวะเลือดออกผิดปกติจากโพรงมดลูก, ตกขาวผิดปกติ, เนื้องอกมดลูก, เนื้องอกรังไข่ หรือภาวะมดลูกหย่อน
- ตรวจก่อนการคุมกำเนิด เพื่อดูว่าอุปกรณ์ที่จะใช้มีความเหมาะสม เช่น การใส่ห่วงอนามัย
- ตรวจเมื่อเริ่มตั้งครรภ์ เพื่อประเมินความพร้อมในการตั้งครรภ์ หาความเสี่ยง และป้องกันโรคที่เกี่ยวข้อง
- หากิจกรรมผ่อนคลายเพื่อลดความเครียด
สุขภาพจิตก็เป็นเรื่องสำคัญไม่น้อยกว่าการทานอาหารบำรุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์เช่นกัน หากฝ่ายหญิงสะสมความเครียดมากเกินไป จะทำให้ระดับฮอร์โมนในร่างกายผิดปกติหรือเกิดภาวะฮอร์โมนขาดสมดุล ซึ่งส่งผลต่อระบบสืบพันธุ์ของฝ่ายหญิงทั้งการทำงานของมดลูกและประจำเดือนมาไม่ปกติได้
ดังนั้น ผู้วางแผนมีบุตรควรหากิจกรรมผ่อนคลายทำเพื่อลดความเครียด เช่น การออกกำลังกาย นั่งสมาธิ หรือฟังเพลง ตลอดจนนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพออย่างน้อย 7-8 ชั่วโมง เพื่อให้ร่างกายผลิตฮอร์โมนได้อย่างสมดุล ส่งผลให้มดลูกและรังไข่ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- หลีกเลี่ยงพฤติกรรมเสี่ยงต่อมดลูกหย่อน
หนึ่งในสาเหตุที่ทำให้มีบุตรยากและส่งผลต่อมดลูกโดยตรง คือ พฤติกรรมเสี่ยงต่อการทำให้มดลูกหย่อน (Prolapsed Uterus) ไม่ว่าจะเป็นการยกของหนัก การมีน้ำหนักเกินเกณฑ์ หรือมีอาการท้องผูก ทำให้กล้ามเนื้ออุ้งเชิงกรานหดเกร็งหรือได้รับแรงกดทับเป็นประจำ ส่งผลให้มดลูกเคลื่อนที่ต่ำลงมาถึงช่องคลอด หากมีอาการรุนแรงอาจทำให้อวัยวะส่วนอื่น เช่น ลำไส้ กระเพาะปัสสาวะ หย่อนลงมาที่ช่องคลอดได้
ผู้ที่กำลังวางแผนตั้งครรภ์จึงควรหลีกเลี่ยงการยกของหนักและควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ โดยการเลือกทานอาหารบำรุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์ในปริมาณที่เหมาะสม ออกกำลังกายให้สม่ำเสมอ
ข้อสรุป อาหารบำรุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์ดีอย่างไร?
การรับประทานอาหารบำรุงมดลูกก่อนตั้งครรภ์เป็นเพียงส่วนหนึ่งที่ทำให้มดลูกแข็งแรงและเสริมสร้างสุขภาพร่างกายที่ดี โดยควรทำควบคู่กับการดูแลมดลูกในรูปแบบอื่น ๆ เช่น การนวดเพื่อเพิ่มความแข็งแรงให้มดลูก การออกกำลังกายสม่ำเสมอ หลีกเลี่ยงการยกของหนัก เป็นต้น อย่างไรก็ตาม วิธีการดูแลตนเองและมดลูกดังกล่าว ไม่ได้เป็นการการันตีว่าฝ่ายหญิงจะสามารถตั้งครรภ์ได้ 100% หากตั้งครรภ์ด้วยวิธีธรรมชาติเกิน 1 ปีแล้วยังไม่เห็นผล แนะนำให้ปรึกษาแพทย์เพื่อตรวจวินิจฉัยสาเหตุอย่างละเอียดและวางแผนในการรักษา
ที่ BeyondIVF ศูนย์รักษาผู้มีบุตรยาก เราพร้อมให้คำปรึกษาดูแลผู้ที่อยากมีบุตรและบริการตรวจร่างกายหาสาเหตุการมีบุตรยาก จากทีมแพทย์เฉพาะทางด้านการรักษามีบุตรยากด้วยประสบการณ์กว่า 20 ปี พร้อมห้องปฏิบัติการที่ได้รับมาตรฐานชั้นนำ สามารถสอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ Line@ : @beyondivf
อ้างอิง
Apollo Spectra Hospitals. (n.d.). Best five foods to improve uterus health. https://www.apollospectra.com/blog/gynaecology/five-foods-improve-uterus-health
Does diet affect your uterus health – OG-BYN in Queens. (2022, July 28). Women for Women Obstetrics & Gynecology. https://women4womenobgyn.com/does-diet-affect-your-uterus-health
Chow, M., & Chow, M. (2024, January 10). Womb food Eat these four foods to improve your uterine health. Birth Song Botanicals Co. https://www.birthsongbotanicals.com/blogs/birth-song-blog/womb-food
