ทำความเข้าใจอารมณ์คนท้องในแต่ละไตรมาส พร้อมวิธีการรับมือ

อีกเรื่องที่เป็นปัญหาใหญ่สำหรับครอบครัวมือใหม่ คืออารมณ์คนท้อง ที่ถูกพูดถึงกันว่า ไม่ปกติ ฮอร์โมนเปลี่ยน และอาจจะสร้างความรำคาญใจให้ทั้งคุณพ่อและคุณแม่ โดยแท้จริงแล้วนั้น สาเหตุของปัญหานี้คืออะไร ในแต่ละครอบครัวควรรับมืออย่างไรบ้างเพื่อให้ผ่านปัญหานี้ไปด้วยกัน

อารมณ์คนท้อง

อารมณ์คนท้อง คือการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนในร่างกาย เมื่อคุณแม่ตั้งครรภ์จะมีปริมาณของฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนในเลือดจะเพิ่มขึ้น ซึ่งจะช่วยในการเตรียมร่างกายของคุณแม่สำหรับการตั้งครรภ์ แต่ฮอร์โมนนี้ก็สามารถส่งผลกระทบต่ออารมณ์ของคุณแม่ได้ ทำให้คุณแม่รู้สึกอ่อนไหว หงุดหงิด หรือโกรธง่าย

คนท้องอารมณ์แปรปรวน เกิดจากอะไร

1. ระดับฮอร์โมนที่เปลี่ยนแปลง

ฮอร์โมนเอสโตรเจน ส่งผลให้อารมณ์ของคุณแม่แปรปรวน เช่น ขี้น้อยใจ เอาแต่ใจตัวเอง อ่อนไหว ไร้เหตุผล รวมถึงความกังวลในเรื่องของการตั้งครรภ์ จนเกิดอาการเครียดได้ง่ายและเสี่ยงที่จะเกิดภาวะซึมเศร้าได้

2. การเปลี่ยนแปลงของสภาพร่างกาย

เนื่องจากร่างกายของคุณแม่มีการเปลี่ยนแปลงเพื่อรองรับการเจริญเติบโตของลูก คุณแม่อาจประสบกับอาการแพ้ท้อง ปวดเมื่อยตามร่างกาย การเปลี่ยนแปลงของขนาดหน้าท้องที่ใหญ่ขึ้น และการเปลี่ยนแปลงของผิวหนัง คุณแม่บางคนอาจรู้สึกไม่สวยและหงุดหงิด หลายคนอาจกลัวว่าเปลี่ยนแปลงไปแล้วไม่กลับมาเป็นเหมือนเดิมอีก

3. สภาพจิตใจ

คุณแม่ตั้งครรภ์อาจจะมีสุขภาพจิตที่แย่ลง เกิดจากความเครียด การคิดมาก ความกังวลในเรื่องต่างๆ เช่น น้ำหนักเพิ่มขึ้นเท่าไร หากอ้วนแล้วจะลดความอ้วนได้หรือไม่ หรือหากไม่สบายเจ็บป่วยจะทานยาได้หรือไม่ หากปวดท้องจะเป็นอะไรหรือไม่กับลูกน้อย ความกลัวความกังวลนี้จะก่อให้เกิดความเครียดมากยิ่งขึ้นทำให้เกิดอาการเหนื่อย เบื่ออาหาร นอนไม่หลับ

4. ความอ่อนเพลีย

ไม่ว่าจะเป็นความรู้สึกไม่สบายตัวหรือความเครียดก็อาจทำให้คุณแม่ประสบปัญหาในการนอนระหว่างตั้งครรภ์ได้ทั้งนั้น การพักผ่อนไม่เพียงพอนั้นได้รับการพิสูจน์แล้วว่ามีผลกระทบอย่างมากต่อภาวะทางอารมณ์ของบุคคล

อารมณ์คนท้องไตรมาสที่ 1

ช่วงไตรมาสแรก ระดับฮอร์โมนที่เพิ่มสูงขึ้นจะส่งผลต่อสุขภาพจิตใจของคุณแม่อย่างมาก รวมกับอาการแพ้ท้องที่เริ่มหนักขึ้นสำหรับคุณแม่บางท่าน ทั้งปวดหัว เวียนหัว อาเจียน หน้ามืด เป็นลม

พร้อมทั้งอารมณ์ที่แปรปรวน เช่น หงุดหงิด น้อยใจ สำหรับคุณแม่บางคนอาจจะรู้สึกอ่อนไหวง่าย ใครพูดกระทบกระเทือนใจก็ทำให้ร้องไห้ได้ ซึ่งบางคนก็อาจจะไม่มีอาการเช่นนี้

อารมณ์คนท้องไตรมาสที่ 2

เมื่อเข้าสู่ไตรมาสที่สอง ช่วงนี้สภาพอารมณ์ของคุณแม่เริ่มปรับเป็นปกติมากขึ้นประกอบกับอาการแพ้ท้องเริ่มเบาบางจนเข้าสู่ภาวะปกติ คุณแม่จะรู้สึกผ่อนคลายมากขึ้นและเริ่มปรับตัวเข้ากับการเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับร่างกาย

สิ่งสำคัญในช่วงเวลานี้คุณแม่จะเริ่มสัมผัสได้แล้วว่า ลูกน้อยในครรภ์กำลังเจริญเติบโตและดิ้นได้แล้วทำให้คุณแม่มีความสุขและตื่นเต้นไปกับปฏิกริยาแปลกใหม่และมีความสุขที่เห็นเจ้าตัวน้อยมีพัฒนาการที่ดี

ในช่วงไตรมาสที่สองของการตั้งครรภ์ ร่างกายของคุณแม่จะเปลี่ยนแปลงไปมาก อาจเกิดอาการไม่สบายเนื้อสบายตัว ปวดขา ปวดหลัง บางคนเริ่มมีอาการบวมที่ขาหรือเท้า ซึ่งอาการเหล่านี้อาจส่งผลต่ออารมณ์ของคุณแม่ได้เหมือนกัน

ดังนั้น ในช่วงไตรมาสที่สองนี้ หากได้รับการวินิจฉัยว่า ตั้งครรภ์ปลอดภัยไม่มีปัญหาใดๆ คุณแม่ควรออกกำลังกายเบาๆ เพื่อคลายกล้ามเนื้อ เช่น เดินวันละ 30 นาที ว่ายน้ำ ฝึกโยคะ ก็สามารถช่วยให้คุณแม่ผ่อนคลายได้

อารมณ์คนท้องไตรมาสที่ 3

ช่วง 3 เดือนสุดท้ายของการตั้งครรภ์ คุณแม่ส่วนใหญ่ก็มักกังวลกับการคลอดที่จะมาถึง ว่าจะคลอดแบบไหนดี จะต้องเตรียมตัวอย่างไร จะเจ็บมากไหม การคลอดจะปลอดภัยดีหรือเปล่า แล้วเจ้าตัวน้อยจะออกมาแข็งแรงสมบูรณ์ครบ 32 หรือไม่ และเมื่อคลอดออกมาแล้วจะต้องเลี้ยงดูอย่างไร เจ้าตัวน้อยจะงอแงหรือเปล่า ซึ่งความกังวลต่างๆ เหล่านี้อาจส่งผลให้คุณแม่เครียดได้

ปัญหาสุขภาพจิตที่อาจเกิดขึ้นระหว่างตั้งครรภ์

ภาวะซึมเศร้าระหว่างตั้งครรภ์ (Depression during Pregnancy) คนท้องอาจเผชิญกับภาวะซึมเศร้าที่ทำให้มีอาการหลายรูปแบบ เช่น รู้สึกเศร้าหรือฉุนเฉียวง่ายนานหลายสัปดาห์หรืออาจยาวนานเป็นเดือน ไม่รู้สึกสนุกสนานกับสิ่งที่ชอบเหมือนเคย ไม่สนใจสิ่งรอบข้าง นอนไม่หลับหรือนอนมากเกินไป รู้สึกผิด ไม่เห็นคุณค่าในตัวเอง หมดหวัง ขาดสมาธิ หรืออาจคิดฆ่าตัวตาย เป็นต้น

ซึ่งโรคซึมเศร้าที่เกิดกับคนท้องอาจเป็นผลมาจากปัจจัยกระตุ้นหลายอย่าง เช่น คุณแม่ไม่ได้รู้สึกยินดีกับการตั้งครรภ์ของตัวเอง หรือมีความเครียดอย่างมากจากการทำงาน เป็นต้น

ภาวะวิตกกังวล คุณแม่บางคนอาจรู้สึกกังวลหรือกลัวว่าจะมีสิ่งไม่ดีเกิดขึ้น ซึ่งอาจมาจากหลายปัจจัย อย่างความคาดหวังเกี่ยวกับการเป็นแม่ที่ดี หรือความกังวลว่าตนอาจไม่สามารถเลี้ยงลูกได้ โดยภาวะนี้อาจทำให้คุณแม่วิตกกังวลมากกว่าปกติ ควบคุมความกังวลไม่ได้ ไม่มีสมาธิ หงุดหงิดง่าย ปวดเมื่อยตามกล้ามเนื้อ หรืออาจมีปัญหาเกี่ยวกับการนอนหลับ

สาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะซึมเศร้า

• เคยเป็นโรคซึมเศร้ามาก่อน
• ขาดคนดูแลจากรอบข้างระหว่างที่ตั้งครรภ์
• รู้สึกกังวลเกี่ยวกับการตั้งครรภ์
• เคยสูญเสียลูกมาก่อน
• วิตกกังวลเกี่ยวกับสุขภาพทารก
• ตั้งครรภ์ตอนไม่พร้อม
• มีปัญหาชีวิตคู่ เช่น หย่ากัน แยกกันอยู่

วิธีรับมือกับอารมณ์คนท้อง

1. ทำความเข้าใจ คิดเชิงบวก

ความเครียดเป็นสาเหตุที่ทำให้คุณแม่ตั้งครรภ์มีอารมณ์ที่แปรปรวน ควรหลีกเลี่ยงสาเหตุที่เป็นตัวการของความเครียดให้มากที่สุด แต่หากหลีกเลี่ยงไม่ได้ การให้กำลังใจจากสามีและคนรอบข้างจะช่วยลดความเครียดได้เป็นอย่างดี นับว่าเป็นสิ่งสำคัญในการดูแลคุณแม่ตั้งครรภ์ที่สามารถช่วยจัดการกับอารมณ์แปรปรวนได้อย่างดีเยี่ยม

2. นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ

ช่วงตั้งครรภ์ คุณแม่จะต้องการพักผ่อนมากกว่าปกติ จึงควรนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพออยู่เสมอ ทั้งนี้การนอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอนอกจากจะทำให้คุณแม่มีสุขภาพที่ดีตลอดการตั้งครรภ์ และส่งผลดีต่อพัฒนาการของลูกน้อยในครรภ์อีกด้วย สำหรับคุณแม่ที่นอนไม่ค่อยหลับควรดื่มนมอุ่นๆก่อนนอนเพื่อช่วยให้นอนหลับสบายมากขึ้น

3. ใส่ใจโภชนาการ การทานอาหาร

การรับประทานอาหารเป็นวิธีทางธรรมชาติที่ดีในการช่วยรับมือกับภาวะอารมณ์แปรปรวนของคุณแม่ คุณแม่ควรรับประทานอาหารที่ดีต่อสุขภาพและมาจากธรรมชาติ แทนที่จะรับประทานอาหารแปรรูปซึ่งอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพกายและทำให้การคงที่ทางอารมณ์ลดลง

บทความที่แนะนำให้อ่าน

• กรดโฟลิก (Folic Acid) คืออะไร? มีประโยชน์อย่างไรกับคุณแม่ตั้งครรภ์?
• 15 อาหารโฟลิกสูง ที่คุณแม่ควรทาน เพิ่มความแข็งแรงให้ลูกน้อย

4. ออกกำลังกาย

การออกกำลังกายเป็นเครื่องปรับอารมณ์ที่ดี และเพียงคุณแม่ออกกำลังกายเบาๆ ก็ทำให้สารเคมีที่ทำให้รู้สึกดีเหล่านี้ไหลเข้ามาในสมองได้แล้วหากคุณแม่รู้สึกหงุดหงิดหรือกังวล ให้ลองไปว่ายน้ำ เดินเล่น หรือเข้าคลาสโยคะ เพื่อทำให้ผ่อนคลายและยังช่วยให้อารมณ์คงที่อีกด้วย

5. เปิดใจพูดคุยกับคนรอบข้างหรือนักจิตบำบัด

เปิดใจคุยกับคนในครอบครัวหรือคนรอบข้าง ถึงภาวะที่กำลังเผชิญอยู่ในตอนนี้ เวลาได้พูดคุยถึงภาวะที่ต้องเจอจะทำให้ความรู้สึกสงบลง สามารถจัดการปัญหาเหล่านั้นได้ นอกจากนี้คนในครอบครัวจะรับรู้ได้ถึงสิ่งที่เกิดขึ้นกับคุณแม่ตั้งครรภ์ ในบางครั้งควรทำให้ทุกคนรับรู้ว่าคุณกำลังรู้สึกอย่างไร เพื่อให้ทุกคนยอมรับและเข้าใจคุณ

ข้อสรุป

จากข้อมูลทั้งหมดกล่าวคือ คนท้อง จะมีภาวะทางร่างกายเปลี่ยนแปลงไปมาก รวมถึงทางด้านอารมณ์ ไม่ว่าจะเป็น หงุดหงิดง่าย ขี้น้อยใจ อารมณ์ขึ้นๆลงๆ จนทำให้คุณแม่บางท่านไม่สามารถควบคุมอารมณ์ตัวเองได้ สาเหตุที่ทำให้อารมณ์แปรปรวนคือ ฮอร์โมนเอสโตรเจนที่เพิ่มมากขึ้น

ซึ่งวิธีรับมือกับอารมณ์คนท้องควรจะให้คุณแม่ได้ทำกิจกรรมที่ชอบ ออกกำลังกายเบาๆ เปิดใจพูดคุยกับคนรอบข้างให้มากขึ้น ก็จะช่วยให้คุณแม่รู้สึกสบายใจและยังช่วยทำให้สามารถควบคุมอารมณ์ให้คงที่ได้อีกด้วย หากคุณแม่ท่านไหนมีข้อสงสัยสามารถสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ Line : @beyondivf