การมีลูกแฝดสมัยก่อนคือความผิดปกติจากการแบ่งตัวของเซลล์ตัวอ่อนที่ไม่ปกติ แต่ในปัจจุบันคนนิยมมีลูกแฝดด้วยเหตุผลที่แตกต่างกันออกไปในแต่ละกรณี แน่นอนว่าเด็กแฝดมีความน่ารัก ตั้งครรภ์รอบเดียวได้ลูก 2 คน หรือในกรณีทางการแพทย์ที่รักษาผู้มีบุตรยาก มีความจำเป็นต้องใส่ตัวอ่อนหลายตัวเพื่อเพิ่มความตั้งครรภ์ก็เป็นอีกโอกาสที่ทำให้เกิดแฝดได้ หลายๆคนอาจเคยสงสัยว่าเป็นไปได้หรือไม่หากต้องการท้องลูกแฝดด้วยวิธีธรรมชาติ หรือมีตัวช่วยอะไรไหมที่สามารถเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์แฝด และต้องทำอย่างไรบ้าง
ลูกแฝด (Multiple Pregnancy)
การตั้งครรภ์แฝด (Multiple pregnancy) คือ การตั้งครรภ์ครั้งเดียวแต่มีทารกในครรภ์มากกว่า 1 คน หรือตั้งแต่ 2 คนขึ้นไป เรียกว่า แฝดสอง หรืออาจจะเป็น แฝดสาม แฝดสี่ ตามจำนวนของทารกในครรภ์ แต่จะเรียกรวมกันว่า ครรภ์แฝด การตั้งครรภ์ลูกแฝดถือเป็นความผิดปกติอย่างหนึ่ง เนื่องจากเป็นการตั้งครรภ์ที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนต่างๆ ทั้งในช่วงระหว่างการตั้งครรภ์และในระยะหลังคลอด มีโอกาสที่ทารกจะเสียชีวิตอีกด้วย
อัตราการเกิดลูกแฝด
งานวิจัยในวารสาร “ฮิวแมน รีโพรดักชัน” ซึ่งรวบรวมข้อมูลอัตราการเกิดเด็กแฝดจาก 165 ประเทศทั่วโลก ระหว่างปี 2010 ถึงปี 2015 เทียบกับช่วงปี 1980 ถึงปี 1985 พบว่าแต่ละปี ทั่วโลกมีเด็กแฝดเกิด 1.6 ล้านคน หรือเด็กเกิดใหม่ทุกๆ 42 คน จะเป็นแฝด 1 คู่ ซึ่งสาเหตุหรือปัจจัยสำคัญที่ทำให้อัตราการเกิดของเด็กแฝดเพิ่มขึ้น มาจากการชะลอการมีบุตร เช่น คุมกำเนิด แต่งงานช้า หรือในกลุ่มคนมีบุตรยาก และการใช้เทคโนโลยีทางการแพทย์ โดยเฉพาะการทำ IVF/ICSI เด็กหลอดแก้ว ทำให้อัตราการเกิดเด็กแฝดเพิ่มขึ้นถึง 1 ใน 3 ตั้งแต่ช่วงทศวรรษที่ 1980 เป็นต้นมา
อ่านเพิ่มเติม >> การทำอิ๊กซี่ icsi คืออะไร ทำไมเพิ่มโอกาสการมีลูกมากกว่าการทำเด็กหลอดแก้วปกติ
ชนิดของการตั้งครรภ์ลูกแฝด
ลูกแฝดแท้
Cr.Difference between Monozygotic and Dizygotic Twins
แฝดแท้ (Identical – monozygotic) เกิดจากไข่ 1 ใบ อสุจิ 1 ตัว ที่มีการปฏิสนธิกันและมีการแบ่งตัวออกเป็น 2 ส่วนทีมีลักษณะทางพันธุกรรมเหมือนกัน จึงอาจเหมือนกันได้หลายอย่าง เช่น รูปร่าง หน้าตา สีผม รวมถึงกรุ๊ปเลือด ปัจจัยทางสิ่งแวดล้อมอาจส่งผลต่อรูปร่างลักษณะภายนอกให้มีความแตกต่างกันเพียงเล็กน้อย แฝดแท้ส่วนใหญ่มักจะเป็นแฝดที่มีเพศเดียวกัน
ลูกแฝดเทียม
Cr.Difference between Monozygotic and Dizygotic Twins
แฝดเทียม (Fraternal – dizygotic) เกิดจากไข่ 2 ใบ อสุจิ 2 ตัว มาปฏิสนธิกันและแยกกันอยู่ในครรภ์ แล้วแยกตัวกันฝังอยู่ในมดลูก ทำให้แฝดเทียมอาจมีเพศ หน้าตา รูปร่าง และกรุ๊ปเลือดเหมือนกันหรือต่างกันก็ได้ แฝดเทียมจะมีลักษณะทางพันธุกรรมเท่ากับพี่น้องที่เกิดในช่วงเวลาที่ต่างกันเท่านั้น แต่จะไม่เหมือนกันจนแยกไม่ออกแบบแฝดแท้
ข้อดี – ข้อจำกัดของการมีลูกแฝด
ข้อดีของการมีลูกแฝด
- ตั้งครรภ์ครั้งเดียวได้ลูก 2 คน ไม่ต้องเสียเวลาตั้งครรภ์หลายรอบ
- มีลูกแฝดจะทำให้เด็กๆมีเพื่อนเล่น อยู่ด้วยกันเหมือนเป็นทั้งเพื่อน เป็นพี่ เป็นน้อง คอยช่วยเหลือกันและกัน คอยดูแลกัน
- การมีลูกแฝดจะทำให้คุณสนุกและมีความสุขไปกับการจับลูกๆทั้งสองคนแต่งตัวเหมือนกัน
ข้อจำกัดของการมีลูกแฝด
- มีค่าใช้จ่ายที่เยอะขึ้น ทั้งการซื้อของใช้ต่างๆยาวไปจนถึงค่าเรียนทุกอย่างจะต้องจ่ายคูณสอง
- การท้องลูกแฝดจะมีความเสี่ยงมากกว่าการท้องลูกคนเดียวมากกว่าปกติ
- เวลาของความเป็นส่วนตัวจะน้อยลง เพราะการมีลูกแฝดใช่ว่าเด็กๆจะตื่น นอน กิน หรือเล่นพร้อมกัน คุณพ่อคุณแม่จะต้องทำกิจกรรมต่างๆเป็นสองเท่าตลอด ทั้งการอาบน้ำ แต่งตัว ป้อนนม ทานข้าว
ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดการตั้งครรภ์ลูกแฝด
- ภาวะแท้งบุตร
- ภาวะรกเกาะต่ำ เสี่ยงต่อการตกเลือดก่อนคลอด
- เสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนขณะตั้งครรภ์ เช่น เป็นเบาหวาน ความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์ ภาวะครรภ์เป็นพิษ และภาวะซีด
- เสี่ยงคลอดก่อนกำหนด
- การคลอดธรรมชาติเป็นไปได้น้อยกว่าครรภ์เดี่ยว เพราะลูกแฝดอาจจะไม่อยู่ในท่าที่เหมาะต่อการคลอดเองตามธรรมชาติ
- ภาวะแทรกซ้อนหลังคลอด เช่น การติดเชื้อหลังคลอด ทารกจะมีน้ำหนักตัวน้อยกว่าเกณฑ์ อัตราการเสียชีวิตของทารกมีมากกว่าครรภ์เดี่ยว
- อาจมีอาการแพ้ท้องมากกว่าการตั้งครรภ์เดี่ยว
ปัจจัยที่ทำให้มีโอกาสได้ลูกแฝด
การตั้งครรภ์แฝดเกิดจากความผิดปกติของการปฏิสนธิระหว่างไข่กับอสุจิ และการแบ่งตัวของตัวอ่อน ซึ่งอาจเกิดได้จากหลายๆปัจจัย ดังนี้
- กรรมพันธุ์ ถ้าคนในครอบครัวเคยมีคนตั้งครรภ์แฝด ก็จะมีโอกาสในการตั้งครรภ์มากขึ้น การถ่ายทอดพันธุกรรมแฝดมักจะมาจากฝ่ายหญิงมากกว่าฝ่ายชาย
- อายุของคุณแม่และจำนวนการตั้งครรภ์ที่ผ่านมา ยิ่งคุณแม่อายุมากขึ้นหรือผ่านการตั้งครรภ์มาแล้วหลายครั้ง ในแต่ละครั้งที่ไข่ตกก็จะตกในจำนวนที่มากขึ้น ทำให้มีโอกาสในการตั้งครรภ์แฝดอีกด้วย
- หยุดกินยาคุมกำเนิด เมื่อหยุดกินยาคุมหลังจากที่กินตั้งแต่ 3 ปีขึ้นไป ฮอร์โมนที่เคยถูกหยุดไว้ก็จะกลับมาทำงานอีกครั้ง ทำให้มีโอกาสที่ไข่จะตกรอบละหลายๆใบ และทำให้เกิดการตั้งครรภ์แฝดได้
อยากมีลูกแฝด ต้องทำอย่างไร
4 ตัวช่วยที่เพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์แฝด มีดังนี้
- นมวัว ในนมวัวจะมีฮอร์โมนเอสโตรเจนค่อนข้างสูง ซึ่งเป็นฮอร์โมนของเพศหญิง เมื่อดื่มนมวัวทุกวันอาจจะช่วยเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์แฝดได้
- ทานอาหารที่มีสังกะสี เพราะการทานอาหารที่มีแร่ธาตุสังกะสีจะช่วยบำรุงให้อสุจิแข็งแรง อาหารที่มีแร่ธาตุสังกะสี คือ หอยนางรม, เมล็ดฟักทอง, ถั่วลันเตา, เมล็ดธัญพืช, ผักใบเขียว เป็นต้น
- มันเทศป่า (มันสำปะหลัง) มีคุณสมบัติที่ช่วยกระตุ้นรังไข่ให้ผลิตไข่และให้ไข่ตกมากกว่า 1 ฟอง
- น้ำมันเมล็ดแฟลกซ์ เป็นอาหารเสริมจากธรรมชาติที่ช่วยเตรียมพร้อมก่อนการตั้งครรภ์ และเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์ลูกแฝดอีกด้วย
แต่ทั้งหมดนี้ไม่ได้การันตีว่าจะทำให้ตั้งครรภ์ลูกแฝดได้ 100% เพราะเป็นแค่ตัวช่วยที่ช่วยบำรุงเท่านั้น
ไม่มีเชื้อแฝด มีลูกแฝดได้ไหม
มีอีกหนึ่งวิธีที่สามารถช่วยทำให้เกิดลูกแฝดได้ คือ การรักษาด้วยวิธีเด็กหลอดแก้ว IVF/ICSI เพราะการนำไข่และอสุจิมาปฏิสนธิภายนอกร่างกายมีอัตราการให้ลูกแฝดค่อนข้างสูง การปฏิสนธินอกร่างกายจะมีโอกาสให้ลูกแฝดอยู่ที่ 20-40% เลยทีเดียว
ข้อสรุป
จากที่ได้กล่าวมาข้างต้นเป็นเพียงแค่ตัวช่วยและวิธีการบำรุงเท่านั้น หากคุณแม่ท่านไหนเข้าข่ายเป็นผู้มีบุตรยากหรืออยากมีลูกแฝด แนะนำให้เข้ามาพบแพทย์เพื่อให้แพทย์ตรวจร่างกายให้ละเอียดเพื่อดูความว่าสามารถตั้งครรภ์ลูกแฝดได้หรือไม่ หรือร่างกายพร้อมมากน้อยแค่ไหน แล้วแพทย์จะวางแผนในการรักษาให้ตามความเหมาะสมต่อไป
